Shkruar nga Ali Hertica

Edhe pse ndërthurja mund të japë një fugurë të mirë të zhvillimit të modeleve,ajo lë shumë pytje të rëndësishme. Çfarë roli do të luajnë ligjet në shtetin e drejtuar nga bandat mafioze.A duhet të mbshteten në ligje të gjitha vendimet kur vet qeveria i shkel këto.. A mund të ndrushohen ligjet për ta luftuar krimin ekonomik .Në qoftë se po,në çfarë konditash .A duhet qeverisja të bazohet në miratim…..?

Në qoftë se një shtet drejtohet nga një udhëheqes i njohuri dhe  i vërtet,që ka parasysh mirëqenjen e shtetasve,çfarë reformash,drejtimi duhet bërë në qoftë se shteti nuk e ka një udhëheqes të tillë..? e cilat gjëra duhet të shmangen..të gjitha keto pytje ngrihen nga i huaj gjat dialogut.

Lidhur me rolin e ligjeve,japet prëgjigjja; Në një kuptim të përcaktuar është e qartë se i mbretruari i ligjeve,mirëpo e mira nuk është pushteti për ligje,por pushteti i plotë për atë njeri që e kupton të mbretruarin dhe ka afëtsi për të mbretruar( burri i shtetit).I huaj e krahason burrin e shtetit me një mje i cili e bënë shërimin e pacientit ,e në kosovë qfar ndosh.

Në qoftëse një mjek do të largohet dhe duhet t,i lërë të smurit e tijë në dorën e një përsoni që nuk i ka aftësitë e tij,është e natyrshme që duhet të lerë një tufë porositës ,që do të përdoret gjatë mungeses së tij. Merrieni me mend se mjeku kthehet më përpara sesa ishte llogaritur .Ai nuk ka ndonjë arsyje të ndihet i lidhur me porosit që ka lën,megjithëse ato janë në fuqi. Ai duhet të përdorë menjëherë kompetencat e tijë,që janë shumë më të mëdha sesa porositë që lën me shkrim,e njejta gjë ndodh edhe me një burr shteti.

Mendimi i të huajit është se vetëm pak njerëz kanë munëdsi që të kanë njohuri dhe të zhvillojnë aftësitë që duhet për të drejtuar një shtet.Në qoftë se i drejtuari ekziston në formen e tijë të paster në botë,mund të flitet vetëm për një ose disa të zgjedhur në çdo shtet.Duke i dhanë një personi fuqi të plotë si burrë shteti i mirëfilltë,sipas analizave së mësipërm ,rrezikojmë të bim në tirani.

Kjo na jap arsye të mbshtetemi në një formë qeverisjen  që   vetëm duhet të drejtoj sipas ligjeve por jo të shkilen ato nga ligjëvenësit,por edhe ai ose ata që qeverisni duhet të qeverisnin brenda kuadrit ligjor.Ligjet,thot i huaj ,duhet parë si kopje të shkruara të njohjes së vëtetës për që mbulojn .Shteti i mirë duhet të krijojë respekt të plotë për ligjetdhe popullin që mos të shkelen ato nga vet qeveritarët.Kurse në Kosov është e kinderta qeveritarët eshkelin ligjin ndersa qytetri e mbron lidhinpër mos tu shkelur.

Ka tri lloj qeverisje që e plotësojn këtë kërkesë,mbretria ose monarkia,që qeveriset nga një njeri,aristokracia ,që qeveriset nga shum njerzë dhe demokracia,që është një qeverisje nga shumë njerzë.Këto pak a shumë janë kopje të një legjislacioni të vërtetë.

Ato mund të degjenerojnë ,momarkia degjenarohet ne tirani,po të mos respektohen ligjet.Në të njenjtën menyrë degjeneron aristokracia në oligarki.Për demokracin e degjenaruar nuk ka ndonjë emër të perveçm tirani.

Nga kopjet e mira,monrkia është më e mira ,sepse është më efektive nga të tjerat,pastaj vjen aristokroacia dhe më pas demokracia por demokraci e mirëfillet siq ësht ajo e Gjrmanis,Holandës, Francës dhe shtetet  skandinave.Për të njejten arsye tirania është më e keqja e së keqës dhe   duhet që ti shmangemi ,sepse ka shum pasoja,pastaj vjen oligarkia dhe demokracia .

Demokracia shihet si më e keqja e legjislacioneve të mira dhe më e mrira e të kqijave të këtyre dy udhëheqjave të shoqëris apo të sistemeve në shoqërie sotme ku bandat dhe nepotizmi lulzoj ashtu sikur kepurdhat mbas shiut duke u pasuru natën ,prandaj shoqëria Kosovare nuk duhet të lejuar këtë sepse është amaneti i atyre që dhan jetën dhe familjen për Kosoven.