Prishtinë, 27 qershor – KIPRED ka prezantuar punimin që ka për qëllim të analizoj ndikimin e islamit dhe krishterimit në identitetin etnik të shqiptarëve të Kosovës, të identifikojë ndërrimet e identitetit që janë shfaqur gjatë periudhës së shtet-ndërtimit, si dhe të vë në pah implikimet e tyre për të ardhmen e shoqërisë kosovare dhe vlerave të saj.

“Kuptimi i zhvillimit të natyrës sekulare të identitetit kombëtar shqiptar paraqet pikën fillestare të analizimit të ndikimit të religjionit në ndërrimin e identitetit etnik të shqiptarëve të Kosovës, të cilët, gjatë shekullit të kaluar, vazhdimisht kanë kultivuar sekularizmin dhe bashkëjetesën fetare si një instrument i nacionalizmit vetëmbrojtës”, thuhet në punim.

Sipas punimit pas çlirimit dhe vendosjes së Administratës së Kombeve të Bashkuara, ngjashëm me vendet e tjera ish-komuniste, rigjallërimi i religjionit filloi edhe në Kosovë. Rrethanat e reja në mënyrë të pashmangshme kanë shkaktuar një proces të transformimit dhe ridefinimit të pozitës së religjionit. Popullata e Kosovës e rrënuar nga lufta ju ekspozua   organizata të ndryshme ndërkombëtare me bazë fetare dhe me agjenda radikale, të cilat u përhapën në vend pas luftës. Rigjallërimi i islamit në Kosovë në njërën anë u ndikua nga organizatat e Arabisë Saudite dhe shtetet e Gjirit Persik, dhe Turqia në anën tjetër. Gjerësa, qëllimi primar i tyre ishte kontrollimi i jetës shpirtërore të popullatës, politizimi  i  islamit  dhe  inkurajimi  i  kundërshtimit  të  sekularizmit    në  Kosovë,  qëllimi  kryesor  i shumicës së organizatave të Lindjes së Mesme ishte prezantimi dhe përforcimi i islamit radikal, i cili gjithashtu shkaktoi fërkime brenda Bashkësisë Islame të Kosovës.

“Qëndrimi i institucioneve të Kosovës dhe elitës së saj politike ndaj islamit politik në përgjithësi, dhe radikalizimit të tij në Kosovë, në veçanti, ka qenë së paku i paqartë. Edhe pse të gjitha partitë kryesore politike në Kosovë janë sekulare, ato në përgjithësi kanë dështuar në adresimin e shenjave gjithnjë në rritje të radikalizmit në mesin e shqiptarëve myslimanë të Kosovës. Për më tepër, në vend se identiteti shtetëror i Kosovës dhe ai shqiptar të trajtoheshin si komplementare, debatet politike në Kosovë shpeshherë i kanë portretizuar ato si ekskluzive. Si pasojë, besnikëria e shqiptarëve të Kosovës nga koha e pavarësisë është zhvendosur ngadalë nga shqiptaria dhe shteti i Kosovës, në një identitet fetar, me shfaqjen e elementeve të islamit radikal”, thuhet në punim.
KIPRED ka rekomanduar se institucionet  qeveritare  dhe  udhëheqësit  politik  duhet  që  të  prezantojnë  një  diskurs  të përbashkët publik i cili do të promovonte identitet sekular dhe bashkëjetesën fetare në mesin e shqiptarëve të Kosovës, si dhe harmoninë në mes të identitetit etnik shqiptar dhe atij kosovar, të cilat janë mjetet më të natyrshme dhe më efikase në trajtimin e religjiozitetin politik, radikalizmit dhe ekstremizmit.

Meqenëse karakteri sekular i identitetit etnik të shqiptarëve të Kosovës përkon me vlerat moderne evropiane dhe Kushtetutën e Kosovës, ai nuk duhet të shihet si një rrezik nga bashkësia ndërkombëtare për ndërtimin e një vendi koheziv multi-etnik; përkundrazi, një karakter i tillë duhet të konsiderohet si pasuria më e vlefshme për mbrojtjen e rendit të tij sekular kushtetues”, thuhet në punim.

Sipas KIPRED Sistemi i drejtësisë  i Kosovës duhet të zbatojë vemdosshmërisht kornizën  ligjore (Kodin Penal) ndaj gjuhës së urrejtjes, për sa i përket urrejtjes fetare dhe etnike, si dhe predikimit të ekstremizmit.

Ligji për Bashkësitë Fetare duhet të miratohet sa më shpejt që të jetë e mundur, i cili duhet të  përcakton vendin këtyre bashkësive në rendin sekular kushtetues të Kosovës, si dhe llogaridhënien e tyre financiare, përfshirë edhe Shkollat  e jashtë-ligjshme Kuranore.

Fakulteti i Shkencave Islame të Kosovës duhet të përfshijnë në planprogramet e tij edhe lëndët e Religjioneve Krahasuese, Historinë e Popullit Shqiptar dhe të Kosovës, si dhe Historinë e Shtetit dhe Ligjit Shqiptar, në mënyrë që t’i shmanget modeleve arsimore të mohimit të së kaluarës fetare dhe nacionale, me qëllim të kultivimit të bashkëjetesës ndër- fetare.

Planprogramet e shkollave të mesme duhet të përfshijnë lëndën mbi Historinë e identiteteve kulturore  dhe  fetare  në Kosovë,  përkatësisht  krishterimit  romak,    krishterimit  ortodoks, islamit dhe protestantizmit, në mënyrë që të forcojë mirëkuptimin reciprok dhe bashkëjetesën fetare në vend. Planprogrami dhe tekstet përkatëse duhet të porositen nga Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë, që të hartohen nga një universitet ndërkombëtar i rangut më të lartë në këtë fushë.

Prishtina duhet t’i korrigjoj marrëdhëniet e saj me Ankaranë në lidhje me ndikimin fetar dhe nënvlerësimin e sekularizmit të shqiptarëve të Kosovës dhe të shtetit të Kosovës. Turqia duhet të kuptojnë se marrëdhëniet miqësore me Kosovën mund të zhvillohen në një mënyrë të shëndetshme, vetëm duke respektuar identitetin sekular etnik të shqiptarëve të Kosovës, si dhe interpretimin e tyre të së kaluarës historike”, thuhet në punim.